Op 16 juli 2020 heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie het EU-VS Privacy Shield ongeldig verklaard in de Schrems II-zaak. Hierdoor werden de meeste gegevensoverdrachten van de EU naar de VS van de ene op de andere dag illegaal. Het Hof gaf ook opheldering over enkele barrières voor het gebruik van het meest voor de hand liggende alternatief: modelcontracten. 

88% van de organisaties die data buiten de EU delen, vertrouwt op modelcontracten om een veilige verwerking te waarborgen. Het Europees Comité voor gegevensbescherming (EDPB) benadrukte verder dat het Schrems II-arrest ook van toepassing is op andere overdrachtsmechanismen, waardoor de last voor organisaties nog zwaarder wordt.

In reactie op de zaak heeft de EDPB op 11 november 2020 aangekondigd twee aanbevelingen te hebben aangenomen. Een met een stappenplan en maatregelen voor doorgifte-tools zoals modelcontracten om compliance met het EU-niveau van gegevensbescherming te waarborgen. De andere betreft Europese essentiële garanties (EEG's). Dit zijn standaarden die ervoor zorgen dat nationale surveillancemaatregelen geen inbreuk maken op  het recht op privacy bij internationale doorgiften van gegevens.